Υδρο-ιμπεριαλισμός!
Μεγάλο μέρος του συμβολαίου για την ανασυγκρότηση του Ιράκ χρησιμοποιήθηκε για τον πλήρη έλεγχο των υδάτινων πόρων της χώρας και του δικτύου διανομής. Η επέμβαση στη Λιβύη και η εξόντωση του Καντάφι σηματοδότησε τη δεύτερη αμερικανική επέμβαση για το νερό.
→Tο νερό είναι για τον 21ο αιώνα το εμπόρευμα που καθορίζει τον πλούτο και τη σταθερότητα των εθνών
Πριν από δύο χρόνια ο σκηνοθέτης Ντάμιαν Λι παρουσίαζε την ταινία «Dark truth» (Σκοτεινή αλήθεια) για το πώς οι πολυεθνικές προσπαθούν να ιδιωτικοποιήσουν με κάθε μέσο το αγαθό της φύσης, το νερό. Το σενάριο αναφέρεται σε μια πολυεθνική εταιρεία που «λαδώνει» κυβερνητικά στελέχη και παίρνει δικαιώματα άντλησης νερού από χώρες του Τρίτου Κόσμου, κερδίζοντας χρήματα από τον τοπικό πληθυσμό. Τίποτα δεν σταματά την πολυεθνική, με αποκορύφωμα τη σφαγή ενός ολόκληρου χωριού στο Εκουαδόρ.
Η ταινία σε κάποιο σημείο είχε αναφορά και για την Ελλάδα. Η συγκεκριμένη πολυεθνική προσπαθούσε να αποκρύψει από την κοινή γνώμη τη σφαγή στο Εκουαδόρ γιατί -όπως ομολογούσε το αφεντικό της- «είχε κλείσει συμφωνία για την ιδιωτικοποίηση του νερού και στην Ελλάδα»! Τυχαίο; Προφητικό; Προαποφασισμένο; Το σίγουρο είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση σήμερα προσπαθεί με κάθε μέσο να δώσει σε ιδιώτες το νερό της Θεσσαλονίκης (αγνοώντας προκλητικά και το τοπικό δημοψήφισμα) αλλά και της Αθήνας μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, παρά τις αποφάσεις ανώτατων δικαστικών σωμάτων, αλλά και τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης.
Το παράδειγμα με την ιδιωτικοποίηση του νερού στη Βολιβία είναι εξαιρετικό: Η αμερικανική πολυεθνική Bechtel είχε «αγοράσει» το δίκτυο ύδρευσης της χώρας με αποτέλεσμα να αυξηθεί η τιμή του νερού κατά 35%. Η τρομακτική αυτή αύξηση της τιμής προκάλεσε κοινωνικές συγκρούσεις με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους αρκετοί άνθρωποι. Η κυβέρνηση Μοράλες εκδίωξε την Bechtel από τη χώρα και η αμερικανική πολυεθνική έχει καταφύγει στα δικαστήρια για την ακύρωση της σύμβασης.
Νερό = πετρέλαιο
Σήμερα, οι γαλλικές πολυεθνικές Suez, Ondeo και Saur ελέγχουν σχεδόν το 50% της παγκόσμιας αγοράς νερού, ύψους 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι πολυεθνικές δεν είναι καθόλου ανόητες όταν βάζουν στόχο τον έλεγχο των υδάτινων αποθεμάτων σε όλον τον κόσμο. Tο νερό είναι για τον 21ο αιώνα ό,τι το πετρέλαιο ήταν για τον 20ό. «Είναι το εμπόρευμα που καθορίζει τον πλούτο και τη σταθερότητα των εθνών», όπως λέει ο καθηγητής στο Χάρβαρντ, Γκαριτσάι Τσένγκου. Σύμφωνα με το αμερικανικό «Center for Public Integrity», μόνο στην άνυδρη Μέση Ανατολή, οι αμερικανικές
πολυεθνικές βλέπουν ότι μπορούν να κερδίσουν πάνω από ένα τρισεκατομμύριο δολάρια από την ιδιωτικοποίηση του νερού. «Οι άνθρωποι που πιστεύουν ότι οι επεμβάσεις της Δύσης στο Ιράκ, τη Λιβύη και τη Συρία έγιναν μόνο για το πετρέλαιο κάνουν λάθος. Σε γενικές γραμμές, τα δυτικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή συνδέονται όλο και περισσότερο με ένα αγαθό πιο πολύτιμο από το πετρέλαιο, το νερό» προσθέτει ο Αμερικανός καθηγητής.
Το πρόβλημα δεν περιορίζεται φυσικά μόνο στη Μέση Ανατολή. Παρά το γεγονός ότι πάνω από τα δύο τρίτα του πλανήτη μας καλύπτονται από το νερό, η ανθρωπότητα είναι αντιμέτωπη με μεγάλη λειψυδρία. Το πρόβλημα είναι ότι το 97% του υδάτινου όγκου είναι αλμυρό νερό. Καλό για τα ψάρια, όχι και τόσο για τους ανθρώπους. Μόλις το 1% του νερού στον κόσμο είναι άμεσα διαθέσιμο ως πόσιμο, ενώ το υπόλοιπο 2% είναι παγιδευμένο σε παγετώνες και πάγο. «Να το πούμε διαφορετικά», λέει ο καθηγητής Τσένγκου: «Αν όλο το νερό στη Γη χωρούσε σε μια κανάτα χωρητικότητας 11 λίτρων, το γλυκό νερό γεμίζει μόνο ένα φλιτζάνι και ο άνθρωπος μπορεί να έχει πρόσβαση μόνο σε μία σταγόνα». Το πρόβλημα επιδεινώνεται μάλιστα, καθώς η ζήτηση για νερό αυξάνεται όσο αυξάνεται ο παγκόσμιος πληθυσμός. Μέχρι το 2030, λόγω της κλιματικής αλλαγής, της αύξησης του πληθυσμού, της συνεχιζόμενης ρύπανσης και της αστικοποίησης, εκτιμάται ότι η ζήτηση για νερό σε παγκόσμιο επίπεδο θα είναι μεγαλύτερη κατά 40% από την προσφορά.
Ο πυρετός του νερού
Από την Αναγέννηση έως σήμερα υπήρξαν τρία ιμπεριαλιστικά κύματα για την ανεύρεση και εκμετάλλευση φυσικών κερδοφόρων πηγών: Ο πυρετός του χρυσού τροφοδότησε το πρώτο κύμα των κονκισταδόρες στην Αμερική. Το δεύτερο κύμα είχε σχέση με τον έλεγχο των πηγών πετρελαίου. Ο πετρο-ιμπεριαλισμός ήταν η βασική παράμετρος άσκησης της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής τον 20ό αιώνα, που συνδυάστηκε με τον μετασχηματισμό του αμερικανικού στρατού σε παγκόσμιο χωροφύλακα ελέγχου τόσο των θαλάσσιων οδών μεταφοράς του μαύρου χρυσού όσο και των αγωγών.
Τώρα εμφανίζεται το τρίτο κύμα, ο υδρο-ιμπεριαλισμός, με στόχο τον έλεγχο του πολυτιμότερου αγαθού της φύσης: του νερού. Το Ιράκ ήταν το πρώτο θύμα του υδρο-ιμπεριαλισμού στις αρχές του 21ου αιώνα. Στις 17 Απρίλη 2003 η αμερικανική πολυεθνική Bechtel εξασφάλιζε ένα χρυσοφόρο συμβόλαιο από την κυβέρνηση Μπους ύψους 100 δισ. δολαρίων για την ανασυγκρότηση του Ιράκ. Μεγάλο μέρος του συμβολαίου αυτού δεν χρησιμοποιήθηκε για την επισκευή των εγκαταστάσεων πετρελαίου, την ανέγερση σχολείων και νοσοκομείων ή για την επισκευή των
βομβαρδισμένων εγκαταστάσεων, αλλά για τον πλήρη έλεγχο των υδάτινων πόρων του Ιράκ και του δικτύου διανομής. Η επέμβαση στη Λιβύη και η εξόντωση του Καντάφι σηματοδότησε τη δεύτερη αμερικανική επέμβαση για το νερό.
Η δεξαμενή της Λιβύης
Στο υπέδαφος της Λιβύης βρίσκεται μια τεράστια φυσική «δεξαμενή» γλυκού νερού που εκτιμάται ότι είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο. Ο Καντάφι είχε επενδύσει 25 δισεκατομμύρια δολάρια για την εκμετάλλευση αυτού του υδροφόρου ορίζοντα, που είχε τη δυνατότητα να μετατρέψει τη χώρα -η οποία είναι κατά 95% έρημος- σε όαση. Ο Καντάφι είχε αναθέσει το έργο σε λιβυκές εταιρείες, αλλά τώρα τον έλεγχο έχουν οι τρεις μεγάλες γαλλικές πολυεθνικές που ετοιμάζονται να βγάλουν δισεκατομμύρια ευρώ κέρδος.
Μια άλλη περίπτωση δράσης του υδρο-ιμπεριαλισμού είναι η Συρία. Ο λόγος για τα υψώματα του Γκολάν που έχει καταλάβει το Ισραήλ από τη Συρία με τον Πόλεμο των Εξι Ημερών το 1967. Από τα Υψίπεδα του Γκολάν το Ισραήλ καλύπτει το 40% των αναγκών του σε πόσιμο νερό. «Ο ενδεχόμενος έλεγχος από τη Συρία του μισού νερού του Ισραήλ συνιστά μεγαλύτερη απειλή από μια πυρηνική βόμβα του Ιράν» όπως έχει προειδοποιήσει ο πρώην επικεφαλής των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών, Μέιρ Νταγιάν.
Ο Σύρος πρόεδρος Ασαντ έχει απορρίψει επίσης αίτημα για να ιδιωτικοποιήσει τη συριακή βιομηχανία του νερού, στερώντας έτσι πολλά δισεκατομμύρια από τις πολυεθνικές. Η στάση αυτή του Σύρου προέδρου σε συνδυασμό με τη διεκδίκηση των Υψιπέδων του Γκολάν τον καθιστά «εμπόδιο» στην ατζέντα του υδρο-ιμπεριαλισμού.
Του Μιχάλη Ψύλου
