ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ:
ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΛΑΟ
του Σταύρου Τάσσου, Σεισμολόγου-Ερευνητή στο
Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου
Αθηνών
ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΣΕΙΣΜΟΥ
Σεισμός και
Πρόγνωση
Σήμερα
ο σεισμός, δηλαδή η εδαφική
δόνηση που γεννιέται κατά τη διατάραξη της μηχανικής ισορροπίας
των πετρωμάτων από φυσικές αιτίες που
βρίσκονται στο εσωτερικό της γης, και πολύ περισσότερο η δυνατότητα πρόγνωσής του, είναι ακόμα ένα άλυτο
πρόβλημα, για τους εξής δύο κυρίως λόγους:
1.
Δεν
έχουμε τη δυνατότητα άμεσης παρατήρησης του φαινομένου in situ, δηλ. εκεί όπου γεννιέται σε βάθη από μερικά
μέχρι και 700 χλμ στο εσωτερικό της γης, σε αντίθεση, για παράδειγμα, με τα
μετεωρολογικά φαινόμενα που έχουμε τη δυνατότητα να τα παρατηρούμε εκεί όπου
γίνονται.
2.
Η
κρατούσα άποψη της θεωρίας των τεκτονικών πλακών αν εξεταστεί προσεκτικά
είναι γεμάτη από λογικές αντιφάσεις και ελλείψεις πειραματικής
επιβεβαίωσης. Για παράδειγμα:
·
Η
παρατηρούμενη αύξηση της ταχύτητας διάδοσης των σεισμικών κυμάτων με το
βάθος μπορεί μόνο να ερμηνευθεί με την αύξηση της ακαμψίας-στερεότητας
των πετρωμάτων με το βάθος, σε ευθεία αντίθεση με την κρατούσα άποψη για το
θερμό και ημίρρευστο εσωτερικό της γης της θεωρίας των πλακών. Επίσης η άποψη
που προβάλλεται ότι είναι η πίεση αυτή που αλλάζει τις φυσικές ιδιότητες των
πετρωμάτων στο εσωτερικό της Γης δεν ισχύει αφού μέχρι τα όρια του μανδύα με
τον πυρήνα, σε βάθος περίπου 2900 km, η ακαμψία και η ασυμπιεστότητα των πετρωμάτων είναι από δύο φορές,
μέχρι δύο τάξεις μεγέθους μεγαλύτερες από την στατική πίεση, δηλαδή την πίεση
των υπερκειμένων στρωμάτων.
·
Τα πετρώματα,
στο πλαίσιο της κυρίαρχης άποψης της θεωρίας των τεκτονικών πλακών, είναι ελαστικά
μέσα και η συσσώρευση των τάσεων
κατά μήκος μελλοντικών ρηγμάτων από
το οριζόντιο στατικό φορτίο που
οφείλεται στην κατά μερικά εκατοστά το
χρόνο οριζόντια μετακίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών, προκαλούν τη κάμψη, δηλαδή την ελαστική παραμόρφωση των
πετρωμάτων, μαζί όμως με τον ερπυσμό,
τη θραύση και τη δημιουργία ρήγματος, που είναι ανελαστικές παραμορφώσεις, και τελικά
σεισμό, που είναι το αποτέλεσμα της
κάμψης, που όπως αναφέρθηκε είναι ελαστική παραμόρφωση.
·
Όμως η
άποψη ότι το οριζόντιο στατικό φορτίο και τα ρήγματα είναι
το αίτιο και ο σεισμός το αποτέλεσμα, δεν επιβεβαιώνεται από την
παρατήρηση. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει ο διάσημος Ιάπωνας σεισμολόγος Καναμόρι
ένα «σεισμικό» ρήγμα δεν παρατηρήθηκε ποτέ. Ο επίσης διάσημος
Αυστραλό-Αμερικάνος σεισμολόγος Μπόλτ αναφέρει ότι ρήγματα που παρήχθησαν
από υπόγειες πυρηνικές δοκιμές δεν δημιούργησαν σεισμούς, ενώ αντίθετα οι
πυρηνικές δοκιμές δημιούργησαν σεισμούς μέχρι και 7 ρίχτερ. Ακόμα
η παρατήρηση δείχνει ότι συνήθως δεν προκαλούνται
ζημιές σε κτίσματα κατά μήκος ρηγμάτων, και τα μήκους χιλιάδων
χιλιομέτρων ρήγματα στον Ειρηνικό Ωκεανό είναι ελεύθερα σεισμών.
